قلم مو برای رنگ زدن را فراموش کنید

امروز میخوام شمارا به یک خلاقیت دعوت کنم میخوام با رنگ گواش کارکنم ولی از قلم مو استفاده نکنم.شاید فکر کنیدچرا و قلمو که یک ابزار است چه ارتباطی به خلاقیت دارد؟ فراموش نکنید خلاقیت برای کودکان به هر چیزی که فکر کنید میتواند ارتباط داشته باشد من میخواهم در این درس یعنی خلاقیت در نقاشی کودکان بدون قلم به خلاقیت برسم و برای شما یک سری از اصول خلاقیت و مبانی خلاقیت را بیان کنم .

ولی یک سوال مطرح میشود چرا بدون قلم مو آیا نمیشود با قلم مو هم به خلاقیت رسید ؟ در جواب بایستی بگوم بله میشود به خلاقیت رسید ولی از نگاه کودکان قلم مو یک ابزار ساده برای نقاشی است و این ابزار نمیتواند ذهن خلاق کودکان را تحریک کند . اجازه دهید با یک مثال حرف خودم را ادامه بدهم شما به یک کودک یک کاغذ بدهید مطمنا اولین واکنش کودک این است که شما میخواهید  کودک برایتان نقاشی بکشد . یا مثلا قلم مو به او بدهید همین تصور را میکند. چون  این ابزار وسایل متداول و عادی نقاشی کودکان است .

حال به یک کودک تکه چوب بدهید . چه تصوری دارد مطمنا شاید هیچ تصوری نداشته باشد و… در درس دیگر روی مقوا نقاشی نکشید به گونه ای ذهن  خلاق بچه ها را از مقوا و کاغذ دور کردم تا برای مقوا جایگزین پیدا کنند . در آن درس  حذف مقوا و کاغذ باعث شد ذهن کودکان درگیر جایگزین کردن شود و به همین خاطر بعد از مدتی بچه ها دریافتند که هنر نقاشی ارتباطی به ابزار ندارند و بدون وسیله هم میشود نقاشی کشید که نتیجه آموزشهای من در این راستا مقاله آموزشی است که در این سایت قرار دادم و شما میتوانید آن را به نام آزمون نقاشی بدون وسیله بخوانید .

جذابیت و جایگزین کردن برای خلاقیت 

به این صورت که شما برای بچه ها  روش کار را شرح خواهید داد و از آنها میخواهید در نقاشی خود به جای قلم مو از ابزارهایی که شما به آنها میدهید استفاده کنند مثلا مسواک- گوش پاک کن – یک شاخه چوب – دستمال کاغذی -مقداری کاغذ … حال ذهن بچه ها درگیر این خواهد شد که نقاشی خود را چگونه با این ابزار رنگ بزنند از بچه ها بخواهید از همه ابزار در جاهای مختلف استفاده کنند . من این درس را به صورت کارگاهی و به صورت یک آزمون خلاقیت با بچه ها اجرا کردم .

که شرح مختصری از آن را برای شما خواهم داد . ابتدا دوباره برمیگردم روی موضوع خلاقیت و تفکر خلاقانه وقتی شما بحث خلاقیت را مطرح میکنید بدانید اولین جنبه خلاقیت ذهن خلاق بچه ها است.چیزی که ابزار و امکانات در آن نقش ندارد ذهن خلاق  به تفکر خلاق نیاز دارد. اینکه یک کودک بتواند خلاقانه فکر کند. من برای اینکه بچه ها خلاقانه فکر کنند در تمام شاخه ها هنری که با بچه ها کلاس داشتم مثل نقاشی – سفال – کاردستی و نمایش خلاق تمرینات ساده و به صورت غیر مستقیم انجام میدادم .

مثلا در نمایش خلاق نیاز به یک کلاه داشتیم و چون کلاه نبود قرار شد بچه ها فکر کنند و ایده بدهند هرکسی چیزی گفت یکی گفت با کاغذ کلاه درست کنیم یکی گفت یک سطل کوچک را رنگ بزنیم یکی گفت با کارتن مقوایی و…  نتیجه کار برای بچه ها یک کلاه شد و برای من تمرین فکر کردن و ایده به دست آوردن  بچه ها .

حالا تصور کنید در روند آموزشی  به این صورت ومستمر چه اتفاقی خواهد  افتاد. نتیجه آن این است که به بچه ها وقتی بیان کردم که فرض کنید ما قلم مو نداریم و قرار است با وسایل موجود نقاشی بکشیم و توی این نقاشی از همه ابزارهای موجود روی میز استفاده کنیم بچه ها سریع ذهنیت خود را روی این ابزار متمرکز کردندو از مسواک برای رنگ زدن قسمتی از نقاشی استفاده کردند از چوب برای درخت درست کردن و از گوش پاک کن برای برگها و شکوفه های درخت . و..

روند خلاقیت و مراحل آن

  اگر بخواهم برای خلاقیت تقسیم بندی یا مرحله بندی داشته باشم بایستی بگویم خلاقیت برای کودکان سه مرحله دارد که اگر این سه مرحله را خوب انجام دهید کودک مطمنا خلاقیتش شکوفا خواهد شد. مرحله اول کمک به فکر کردن  بچه ها یعنی با کارها و تمریناتی کودک تفکر کند – درست ببیند – تشبیه کند- سوال بپرسد.امتحان کند و….

مرحله دوم  خلاقیت و تفکر خلاق به این صورت است که کودک بتواند حذف کند جایگزین کند – حل مساله کند مساله مطرح کند  که مرحله بسیار مهم است.در این مرحله احساس نیاز شکل میگیرد و این احسا باعث خلاقیت در تولید ایده و یا حل مساله خواهد شد.

در مرحله سوم خلق اثر و ایده هنری و در واقع به نتیجه رسیدن دو مرحله قبل به صورت عینی خواهد بود . وقتی کودک مرحله اول و دوم را پشت سرگذاست حال کودک بایستی ایده خودش را مطرح کند اجرا کند و در نتیجه آن ایده نمود عینی پیدا کند . در مراحل خلاقیت عواملی دست به دست هم میدهند تا ذهن خلاق بچه ها تحریک شود این عوامل در جای خودشان مسئولیت بسیار بزرگی به عهده دارند .

عوامل موثر در خلاقیت بچه ها

مربی – پدرو مادر- کودک – شرایط محیطی – تمرینات و در نهایت امکانات برای خلاقیت بچه ها از جمله عوامل موثر در پرورش خلاقیت کودکان است . در درس امروز یعنی خلاقیت در نقاشی کودکان بدون قلم مو  میخواهم ساختار آن را برای شما دوباره تشریح کنم:

  هدف: کشیدن نقاشی از طرف کودک .

موضوع :موضوع نقاشی هر چیزی میتواند باشد 

مرحله این درس :مرحله سوم

در مرحله سوم ( همانطور که گفتم الان قرار است بچه ها با ابزاری که من به آنها دادم نقاشی را به صورت متنوع رنگ بزنم البته شما میتوانید مرحله دوم را نیز به ان اضافه کنید یعنی بعد از حذف از بچه ها بخواهید از بین ابزارهای موجود در کلاس سه وسیله را برای رنگ زدن انتخاب کنند) نتیجه کار تنوع در رنگ آمیزی با ابزار مختلف است .

فراموش نکنید خلاقیت بچه ها بایستی در سه مرحله ای که برای شما بیان کردم انجام بشود و مطمنا میدانید هر کدام از این مراحل برای خودش جایگاه خاصی دارد . اگر به فیلم پایین دقت کنید موضوع این درس به سادگی همین فیلم خواهد بود البته برای کودکانی که مراحل خلاقیت را سپری کرده باشند .